Afgelopen vrijdag was ik met een groep moslims, christenen en humanisten, veelal wijkbewoners, op bezoek bij de plaatselijke moskee. In prachtige, in tale Mekkaans verwoorde, bewoordingen, vertelde de tot de islam bekeerde van oorsprong katholieke Surinaams-Nederlandse spreker over de kernwaarden van de islam. Wat me vooral is bijgebleven is dat de islam probeert los te komen van de eigen culturele waarden om op zoek te gaan naar universele waarden die voor iedereen gelden.
Een interessant gegeven. Want iedereen is onbewust bevangen door de eigen culturele waarden. Ik denk aan de hele Zwarte Piet discussie. De inleider vertelde over zijn eigen culturele achtergrond, die de koloniale geschiedenis bekijkt door de ogen van de slavernij. Nog steeds voelen Surinaamse en Antilliaanse medeburgers zich tweederangs, omdat die geschiedenis door de koloniale heerser nog steeds niet is herschreven. En bekijken Zwarte Piet door die zwarte geschiedenis heen.
De Nederlanders, opgegroeid met Sint en Piet, zien een andere waarde. Dan neem ik mijn eigen interpretatie als basis. Voor mij is het een feest geweest van beide personen. Geen Sinterklaasfeest zonder Zwarte Piet. Sinterklaas was voor mij de equivalent van het formele gezag, in mijn geval de protestants-christelijke godsdienst. Die vertelt zoals het hoort. Zwarte Piet was degene die anders durft te zijn. Die niet langs gebaande paden gaat. Die over daken durft te klimmen, die acrobatische toeren uitprobeert. Die de presentator aller presentatoren in mijn kindertijd "Vrouwtje Bouw" durfde te noemen. Een verademing. Sint die Piet tot de orde roept, maar op zo'n manier dat hij dingen toch door de vingers ziet. Zwarte Piet die gekke dingen doet waar wij van droomden en daar geen straf voor kreeg.
Twee culturen die elkaar ontmoeten in het Nederland van vandaag vinden het moeilijk om elkaar te vinden. Waarom? Omdat ze die andere cultuur niet van binnen kennen. Het is wezensvreemd. Ze zijn er niet mee opgegroeid. Dus roept de niet in Nederland opgegroeide, maar met Keti-Koti, de jaarlijks op 1 juli terugkerende feestdag van bevrijding van de slavernij, Surinaamse Nederlander de "gewone" Nederlander op terug te keren van die discriminerende Zwarte Piet. Waarop die Nederlander tot in het diepst van zijn wezen wordt verwond, want die Piet heeft hij nooit als discriminerend bedoeld. Die was immers zijn hulp van kinds af aan om weg te komen van de formele verstikkende, structuren. Vanuit die gedachte riep hij als klein kind op straat donkergekleurde mensen weleens na met "Zwarte Piet". Een positief gekleurde insteek, die door de ander heel anders werd ervaren.
Daarom zijn we in onze wijk begonnen met bezoeken aan de monotheïstische gebedshuizen. In gesprek komen met de ander. Iets gaan begrijpen van wat die ander beweegt. Weg van de formele theologische discussies. Niet de ander de zwartepiet toespelen. Maar luisteren en eerlijke vragen stellen. Ook al is die andere godsdienst wezensvreemd aan onze eigen achtergrond. Over twee weken volgt een bezoek aan de synagoge, dat voor moslims waarschijnlijk weer cultureel wezensvreemd en daarmee schokkend zal gaan worden.
Klik hier voor de pagina van Friesch Dagblad waarin de column is verschenen (onderaan de pagina)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten