woensdag 25 februari 2009

Sociaal werk en evangelisatie

Zo af en toe komt de vraag weer naar boven. Als we het lijstje dat ik zojuist heb gepubliceerd doornemen, is de vraag hoeveel we aan evangelisatie doen. Overstemt het sociaal werk het evangelisatiewerk niet?

Mijn antwoord daarop is dan steevast dat ik daar geen verschil in wil maken. Wij hebben te maken met mensen die ik als een geheel beschouw. De een heeft sociale vragen en wil daar een antwoord op; een volgende heeft financiële vragen en wil daar een antwoord op; een derde kampt met psychologische vragen en wil daar een uitweg voor zoeken; dan zijn er mensen die een maatschappelijk probleem hebben en daarin geholpen willen worden; en er zijn mensen die spirituele/geestelijke vragen hebben en daarop antwoorden willen hebben.

De ene vraag is voor ons niet belangrijker dan de ander. Als dat wel het geval zou zijn, zouden we het gevaar hebben dat we zieltjes winnen, alleen maar sociaal bezig zijn of in het ergste geval brood-christenen, psycho-christenen of computerchristenen krijgen. Dit naar analogie van de rijstchristenen die in de koloniale tijd christen werden om hun honger te stillen.

Door een dergelijke holistische benadering te kiezen in onze omgang met wijkbewoners hebben we geen dubbele agenda. Het gaat ons om de mens zelf in zijn geheel. Een dubbele agenda wordt vaak wel ervaren, als we mensen helpen met als doel om het evangelie te verkondigen. Wij merken dat het helpen van mensen vanuit de benadering van de gehele mens veelal uitmondt in diepere relaties. Binnen die relaties komt vanzelf ons geloof ter sprake. We hoeven daarin niet krampachtig te zoeken naar momenten om het evangelie te brengen. Die komen in de ontspanning van relatievorming vanzelf ter sprake.

De vraag is ook al eens naar voren gekomen of wij dan alleen maar probleemmensen helpen. Dat is gelukkig niet het geval. Sommige wijkbewoners zijn met ons in contact gekomen, doordat wij hen gevraagd hebben ons te helpen. Dan is de aanleiding voor de relatie geen probleem van de ander wat wij oplossen, maar een probleem van ons dat zij oplossen. In die zin geloof ik ook dat we het beste met mensen kunnen omgaan. Niet alleen probleem- of behoeftegericht. Maar ook kijkend naar wat mensen aan ons kunnen geven. Daardoor ontstaat een relatie van wederkerigheid. En kunnen mensen ervaren dat ook zijzelf iets hebben in te brengen.

Sociaal werk in de wijk

Een paar dagen geleden vroeg iemand ons om een lijstje samen te stellen van het sociale werk ("barmhartigheidswerk") dat we met Villa Klarendal in de wijk doen. Hieronder een overzicht daarvan.

Alle leeftijden
- Brunch: ontmoeting tussen mensen van verschillende leeftijden, culturen, achtergronden, pluimage, maaltijd, brood meegeven na afloop, gezelligheid, ergens bij horen.
- Diner: samen voorbereiden van maaltijden, vaste bezoekers ondersteunen in het gezamenlijk organiseren van de maaltijd, begrip kweken voor en genieten van warme maaltijden uit verschillende culturele achtergronden. Voor de rest hetzelfde als de brunch.
- Open deur en hart: ontvangen mensen die aan de deur staan (of die we op straat tegenkomen), omdat er iets is gebeurd dat ze graag willen delen, of zomaar voor een kort praatje. Luisterend oor bieden, waar mogelijk adviseren. In Villa Klarendal, thuis en op straat.

Kinderen en jongeren
- Meidenavond: meiden vinden een veilige plek waar ze vriendschap, een luisterend oor, gezelligheid vinden, en tevens programma’s die hen vormen en helpen volwaardig te leven. thema’s als identiteit, zelfbeeld, seksualiteit, uitgewerkt in spelvormen, creatieve dingen, gesprek.
- Individuele contacten met meiden: ondersteuning, signalering eventuele problemen en hulp daarbij.
- Moslimmeidenclub: gezellige club voor meisjes met islamitische achtergrond, met thema’s als emoties, vriendschap, uitgewerkt in knutselen, spelletjes, gesprek.
- Eetclub: start deze maand, ruimte voor 16 kinderen om samen te eten en spelletjes te doen in tijd tussen school en instuif in wijkcentrum. Bedoeld voor kinderen die anders thuis alleen moeten eten of het niet zo goed hebben thuis.
- Voetbal: samen voetballen als positieve vrijetijdsbesteding, in het contact positieve invloed uitoefenen op jongens, verandering in gedrag en identiteit door positieve bevestiging/ondersteuning, voorbeeldfunctie, sturen in situaties die zich voordoen, positieve gedragsalternatieven aanleren.

Volwassenen
- Brood rondbrengen: niet alleen brood, ook gesprek, luisterend oor, doorverwijzing, hulp bij praktische dingen zoals invullen formulier.
- Voedselbank in wijkcentrum (onder verantwoordelijkheid Voedselbank Arnhem e.o.): ondersteuning bij armoedeprobleem, luisterend oor, doorverwijzing naar andere instanties binnen en buiten de wijk, doorbreken van de sociale isolatie die door armoede-/schuldsituatie is ontstaan.
- Koffie-ochtend: plek voor ontmoeting en onderling contact, activiteiten zoals kaarten maken.
- Huisbezoeken: gesprek, luisterend oor, advies en ondersteuning, doorverwijzing.
- Computerles in wijkcentrum (onder verantwoordelijkheid van mediatrefpunt Klarendal / stichting Rijnstad): les aan zowel beginners als (meer) gevorderden, helpt volwaardiger deel te zijn van de huidige maatschappij, vergroten eigenwaarde en zelfredzaamheid, biedt ook gezelligheid, zorgt voor versterking van de sociale cohesie binnen de wijk (doordat mensen elkaar in de les leren kennen en aan de koffietafel in gesprek komen).
- Straatactiviteiten: schoonmaken van straten, hulp bij gezellige activiteiten op straat, helpen organiseren van barbecue, wijkbewoners bewust maken van milieuproblematiek en de noodzaak de eigen straat schoon te houden, versterking onderlinge sociale contacten.
- Landen kookclub
(onder verantwoordelijkheid van stichting Rijnstad): meedoen aan multiculturele kookclub, mee koken met mensen uit andere culturen, helpen met de praktische uitwerking, mee helpen organiseren van activiteiten, relaties tussen mensen uit diverse culturen versterken, maaltijden voorbereiden voor mensen met een Arnhem Card, ondersteunen van mensen met een armoedeprobleem, begrip kweken tussen wijkbewoners van een andere achtergrond.
- Multireligieuze gesprekken, activiteiten en relatieopbouw: organiseren van reizen en gesprekken die begrip kweken voor de diverse religieuze achtergronden van wijkbewoners. Is tot nu toe eenmalig gebeurd door een gezamenlijke reis van Turkse vrouwengroep en Villa Klarendal naar Museumpark Oriëntalis. Binnenkort voortgezet met gezamenlijk bezoek aan synagoge en mogelijk andere activiteiten. Vanuit deze relaties wordt binnenkort door de Turkse vrouwengroep samen met bezoekers van Villa Klarendal internationale vrouwendag in de wijk georganiseerd.

dinsdag 24 februari 2009

Friesch Dagblad column 4: Feest!

Vandaag is er weer een column geplaatst die ik afgelopen zondag, na afloop van de carnavalsoptocht in onze wijk heb geschreven.

Vrijdagmiddag. Ik zit op het wijkcentrum van onze wijk. Overal gegons van drukke stemmetjes die verraden dat er iets feestelijks in de lucht zit. Dit sinterklaasgevoel gaat gepaard met vrolijke kleren, geschminkte gezichten of grote maskers. De grote verkleedpartij is weer in de wijk. Het carnavalsweekend is ontegenzeggelijk aangebroken.

In deze wijk is het feest niet alleen een kinderfeest, zoals we dat in het gehele land op basisscholen tegenkomen. Het is een feest waaraan veel wijkbewoners lol beleven. Sommigen doordat ze maanden van tevoren aan een praalwagen werken die zondags door de straten rijdt. Anderen doordat ze als prins zijn uitgekozen en hun eigen club mogen vertegenwoordigen.

In die wijk willen wij een gemeenschap van christenen vormen. Toen we daarmee begonnen was een van de vragen hoe we zouden omgaan met dit feest. Aangezien we ervoor kozen om de wijk centraal te zetten en met mensen wilden mee feesten als zij feest vieren, besloten we actief deel te nemen aan dit feest. We hebben daarom voor een carnavalesk alternatief gekozen. Temidden van dit feest, dat gepaard gaat met liters alcohol, zetten we een tafel gereed waarop we (nuchter makende) koffie, thee en frisdrank schonken. Dit ging de eerste jaren gepaard met posters waarop teksten stonden als “heb je het even koud in je carnavalskloffie, drink dan hier hete thee of koffie” of “na een glas of twee, drink je hier lekker koffie of thee”. Zo konden we met een knipoog iets positiefs bijdragen aan dit feest.

Zondagmiddag één uur. We slepen de grootste en meest stevige tafel naar buiten. Er wordt een mooi tafelkleed overheen gedaan. Koffie- en theekannen en karaffen limonade worden naar buiten gesjouwd. De grote soundmachine wordt buiten gezet om een tegenwicht te bieden aan al het mooie carnavalsgezang. We plaatsen onszelf achter de tafel en zijn benieuwd naar wat er gaat gebeuren. Al snel hebben de vele bezoekers die in rijen langs de straat staan wachten op de optocht de gang naar de tafel gevonden. Sommigen leggen geld op de tafel, waarna we uitleggen dat alles gratis is. Een van ons snelt naar binnen om even een A4-tje “gratis” op de tafel te leggen. De CD met Salvador, tot nu toe de enige feestmuziek-achtige christelijke sound die bruikbaar was voor dit soort gelegenheden, is helaas onvindbaar. Kirk Franklin is met zijn R&B muziek natuurlijk niet te vergelijken met de swingende Braziliaans aandoende muziek, maar aanvaardbaar. Onze soundmachine wordt voor deze middag op aanvaardbaar -hoog- niveau aangezet.

De optocht komt langs. Ik wijs regelmatig naar de gratis koffie en thee die klaar staan. De een steekt zijn duim omhoog, de ander zijn flesje bier of kruikje whiskey. Maar ook velen ervaren de kou van de dag en aanvaarden dankbaar de warme drank. Soms moet ik de drank al rennend naast de wagen aanreiken. Ik kom in gesprek met mensen die zich afvragen waarom we dit doen. Als ik het ze uitleg, is de reactie alleen maar positief. Eindelijk christenen die op een positieve manier reageren op waar de wijk van geniet.

Onze activiteit wordt van alle kanten positief gewaardeerd. Het paard in de gang en de balletjes van de koningin worden afgewisseld door de liefde die God geeft. Het wordt gehoord, ook al overstemt de ene boodschap de andere niet. De warmte van de koffie en hopelijk ook de warmte van degenen die het schenken bieden een goed alternatief. Er zijn blijkbaar ook gekke christenen die hun lol niet onder stoelen of banken steken. We hopen dat mensen ervaren dat het hierbij niet gaat om pure lol om de lol te beleven, maar om een vreugde die uit een andere bron afkomstig is. Daarmee kun je een heleboel lol beleven!