Contextualisatie: een botsing tussen culturen

De deur is open. De mensen zijn welkom. Iedereen die komt mag zich op zijn gemak voelen. We gaan voor de relatie met onze buurtgenoten.

Dit zijn enkele noties van een van de aspecten waarin we ons bij Villa Klarendal aanpassen aan de cultuur in de wijk (contextualisatie).

In de meeste kerken en christelijke organisaties (en ook in de hoofden van de meeste christenen) staat "waarheid" voorop. We zijn gevoed om de waarheid te verkondigen. Ik ben gepokt en gemazeld om als onderdeel van evangelisatie "apologetiek" toe te passen: logische argumenten voor vragen die mensen kunnen hebben die we tegenkomen.

Door "relatie" en "respect voor de ander" voorop te stellen, zien we interessante ontwikkelingen. Buurtgenoten durven binnen te komen, zonder zich te schamen voor hun eigen geloof. Zo zien we naast elkaar mensen zitten die van Rooms-Katholieke, EBG (genootschap in Suriname), protestants, rastafarische, hindoeïstische, islamitische of niet-gelovige achtergrond zijn. Ze voelen zich thuis, doordat er ruimte wordt gecreëerd voor de mensen zelf. Ze worden niet met de nek aangekeken vanwege hun uiterlijk, hoofddoekje, of ongewassen haar.

Als we mensen uitnodigen is het eerste dat we zeggen, dat ze welkom zijn. Tegelijkertijd zeggen we dat we hier het verhaal uit de bijbel vertellen. Om daar gelijk achteraan te vertellen, dat we ze niet dwingen of manipuleren tot het geloof. Ze mogen zelf ontdekken wat het christelijk geloof inhoudt. Op basis daarvan kunnen ze tot een keuze komen. Vanuit ons gezien willen we God maximaal de ruimte geven om in mensen te werken. Daarbij gaan wij niet het tijdstip bepalen waarop mensen tot bekering moeten komen. Het is immers God zelf die mensen overtuigt van de waarheid. We willen de waarheid verkondigen, maar wel op een manier waardoor mensen elke week weer een ander aspect van het geloof leren kennen.

Tot zover de theorie en de praktijk die we in alle aspecten van ons werk proberen door te voeren. Met de nadruk op "relatie" en "respect voor de ander" komen we soms tot interessante culturele en missionaire vragen. Wat is de verhouding tussen relatie, respect en waarheid als een bezoeker tijdens een viering over bidden plotseling begint over hoe mooi het bidden tot Maria is. Hoe vaak hebben we bezoekers niet horen zeggen dat "alles op hetzelfde neerkomt, want er is toch maar een God". Wat doe je met een bezoekster die haar liefde voor Haile Selassi tentoonspreidde, die toch net zo'n mooi boek had geschreven als de bijbel? Of hoe reageer je op iemand die bij de eerste keer dat hij bij ons kwam al direct vertelde dat hij homo is?
Staat in al die gevallen relatie en respect voorop of de waarheidsverkondiging en de argumentatie over wat waar/goed en niet waar/goed is?

Op die momenten worden we geconfronteerd met onze eigen achtergrond van opvoeding, scholing, cultuur en kerkelijke achtergrond. Dan zijn we al snel geneigd terug te gaan tot alleen maar waarheidsverkondiging en ouderwetse verdediging van het geloof. En denken we mensen te overtuigen van de waarheid door rationele argumenten. Het kan dan zelfs zijn dat we de ander rationeel overtuigen dat ons geloof de waarheid moet zijn. Maar in hoeverre schaadt dit de relatie? Heeft iemand die zijn leven nog niet aan Jezus heeft overgegeven iets aan de overtuiging dat de Mariaverering verkeerd is? Nee dus. En als we daar tegenin gaan, zullen we de ander kwetsen en zullen ze misschien niet meer naar ons toe komen. Want die Villa Klarendal trekt je met stroop, maar als je eenmaal binnen bent, gaan ze je hele levensovertuiging overhoop halen.

Dus proberen we met alle moeite relatie en respect overeind te houden. Sommige overtuigingen hebben we in de loop van de jaren bij bezoekers om zien gaan. En op andere momenten kon er vanuit respect gesproken worden over bidden tot God en tot andere mensen. Het mooie in ons geval is, dat we mensen wekelijks, of zelfs vaker zien. Daardoor ontstaat een vertrouwensrelatie. Mensen voelen zich bij ons thuis. Genieten ervan erbij te horen. Langzamerhand beginnen ze God beter te leren kennen. Soms is er ineens op straat of bij iemand aan de deur een gesprekje waarin van hart tot hart kan worden gesproken over onze overtuigingen.

Laten wij ruimte geven aan mensen, maar ook aan God om in die mensen te werken. Niet te veel zelf werken aan overtuigingen. Het overtuigen komt vanzelf wel. Dan gaan mensen van binnenuit veranderen. En zullen ze gaan verlangen naar een leven met God waarnaar al het andere zich zal gaan keren.