Ik kom uit de generatie waarin "vrijzinnigen" en "evangelischen" recht tegenover elkaar stonden. Tot geloof gekomen bij Youth for Christ is mij al snel de waarde van rechtzinnigheid bijgebracht. Het geloof was die van de persoonlijke redding door de kruisdood van Jezus. Daarbij hoorden het onvoorwaardelijk geloof in het letterlijk nemen van de bijbel met alle waarheden van dien: de schepping, zondeval, zondvloed, leven kruisiging en opstanding van Jezus, de wederkomst en alle andere verhalen die daar tussen werden verteld. Onze grote opdracht was natuurlijk de verkondiging van het evangelie aan iedereen die dat maar wilde horen of niet. Alle andere dingen buiten dat evangelie waren voor ons tweederangs en daarover spreken en nadenken stond gelijk aan heulen met de vijand: de moderne theologie of vrijzinnigheid.
Die op zijn beurt moest niets meer hebben van de letterlijke tekst van de bijbel. Alles wat ons lief was werd overboord gegooid: de schepping van twee mensen in zeven dagen, de zondeval, de zondvloed, de verhalen in het Oude Testament, het bestaan van Jezus, de wonderen die Hij deed en de daadwerkelijke opstanding van Hem. De vrijzinnigheid kwam in de preken niet verder dan de politiek aanspreken op allerlei sociale thema's als vrede, gerechtigheid, armoede en ongelijkheid. Die politisering van het evangelie werd daarom al snel in het evangelische jargon het "sociale evangelie" genoemd.
Veel van de dingen die ik toen geloofde zijn niet veranderd. Goed, ik lees de Psalmen niet als letterlijke tekst (ik zal het niet als plicht zien om te bidden voor de vernietiging van mijn vijanden), maar als poëzie waarin de schrijver zijn emoties uit. Of de schepping nu in 7 of 7000 jaar zijn geschapen is voor mij niet meer van levensbelang. En langzamerhand begin ik te zien dat het doel van Jezus' komst op aarde veel verder ging dan alleen de persoonlijke redding van ieder individu. Waar ik "de ander" beschuldigde van een sociaal evangelie, moet ik nu erkennen dat driekwart van de bijbel draait om dat sociale evangelie. De sociale misstanden worden telkens weer door profeten aan het volk Israël voorgehouden.
Ik ben tot een soort combinatie gekomen. Een evangelisch geloof met een sociale bewogenheid voor de mensen om ons heen. In de wijk waar we wonen, kunnen we niet direct aankomen met de persoonlijke redding door Jezus. Daar zijn mijn medebewoners helemaal niet mee bezig. Ze willen een oplossing voor hun armoedeprobleem, voor hun werkloosheidsprobleem, voor hun sociale isolement of voor de rotzooi die op straat ligt. Door met hen na te denken over oplossingen of door direct oplossingen aan te dragen, ontstaat er verlichting waardoor ruimte ontstaat voor de spirituele dimensie van het leven. Die laten we niet schieten zoals de presentietheologie ons voorhoudt. Maar die stellen we niet in alle gevallen direct vooraan om over te praten.
Door deze manier van leven en spreken zijn we een halfjaar geleden uitgenodigd om eens iets te vertellen bij de Raad van Kerken in Arnhem. Prachtig dus, want mijn vroegere "vijanden" waren zeer geïnteresseerd in hoe wij werkten en vanuit welke filosofie wij dat deden. We hebben onze werkwijze daarbij niet onder stoelen of banken geschoven. Aangegeven dat we ons niet schamen voor ons evangelie. Maar dat we ook ruimte geven aan andersdenkenden om bij ons aan tafel te schuiven. Waarbij we niet direct de menselijke overtuigingskracht inzetten om ze direct op dat moment te bekeren. Maar dat we vanuit de ruimte en de relatie werken waardoor (sommige) mensen geïnteresseerd raken over het geloof waarover we vertellen.
De contacten zijn daardoor gelegd. Niet lang na die bijeenkomst met de RvK kreeg ik een uitnodiging in de bus om iets te vertellen over Villa Klarendal. Tussen 25 en 28 september werd in de stad een internationale oecumenische conferentie gehouden met als thema "Zien – Bewogen worden – In beweging komen".
Volgens de folder is het doel daarvan: "bezinning op het begrip barmhartigheid en verdieping in de betekenis van barmhartigheid in onze kerken. Zo kunnen we elkaar helpen deze opdracht in praktijk te brengen. We laten elkaar zien hoe je concreet werkt aan barmhartigheid. Daarbij doet zich de unieke mogelijkheid voor in elkaars keuken te kijken."
Het programma was als volgt: na een algemene inleiding van deken H. Janssen (jazeker, die van Nova...), presenteren buitenlandse delegaties een project uit hun kerkgemeenschap en laat de Arnhemse delegatie projecten in de stad zien. De groep van 50 werd verdeeld in een groep die naar het Kruispunt ging (een project voor daklozen) en een andere groep naar de Voedselbank en... Villa Klarendal.
Dus mocht ik afgelopen vrijdag drie kwartier iets vertellen over onze visie met Villa Klarendal. En waar dat vroeger al snel tot discussies zou hebben geleid, was er nu een gevoel van gezamenlijkheid. Engelsen die de lijn met emerging church en fresh expressions legden; een dominee die vertelde hoe hij in Londen prachtige vergelijkbare (natuurlijk veel grotere) projecten was tegengekomen; en vooral veel respect voor de manier waarop we functioneren.
Door de "need of urgency" in ons land zijn we met zijn allen op zoek naar oplossingen voor de problemen die we tegenkomen. Dat geldt zeker voor de 40 prachtwijken van minister Vogelaar. In die zoektocht vallen ook oude theologische tegenstellingen weg. En ontstaat er een nieuw respect voor de werkwijze van de ander. Op gebied van naast de ander staan vinden wij elkaar. Ik hoop dat het respect voor de spirituele kant van ons werk ook zal blijven en zal groeien.
Dat biedt weer nieuwe kansen!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten