In hoofdstuk 18 van het handboek "Als de kerk opnieuw begint" wordt in paragraaf 18.3 een beschrijving gegeven van de Nederlandse "macrocontext": maatschappijbrede veranderingen die gemeentestichting beïnvloeden.
In deze paragraaf wordt de veranderende binding die mensen met elkaar hebben beschreven. Hierin wordt gesproken over de toenemende individualisatie, het steeds gefragmenteerder leven met elkaar, het feit dat steeds meer mensen zich niet langdurig willen binden aan organisaties.
Mensen zijn steeds minder territoriaal gericht en steeds meer gericht op netwerken. Werk en bedrijf slokken een groot deel van de tijd van mensen. Men moet steeds meer keuzes maken over tal van zaken. Er wordt van mensen steeds meer flexibiliteit verwacht. Mensen hebben drukke agenda's, leven vanuit hun agenda en zijn steeds meer moe.
Deze algemene beschrijving van ontwikkelingen in de Nederlandse samenleving herken ik niet terug in de context van alledag in de wijk waar ik in woon. Tegenover het individualisme viert hier nog steeds het collectivisme hoogtij. Jongeren trekken in groepjes met elkaar op. Volwassenen hebben regelmatig contact met elkaar.
Een typerende beschrijving van de "volksbuurters" vond ik in een artikel in De Volkskrant van 16 augustus 1997 naar aanleiding van een praktisch onderzoek onder de titel "de zelfuitsluiting van de onderklasse". Sindsdien is er nog niet veel veranderd. Enkele citaten hieruit.
Nederland bestaat eigenlijk uit twee naties... De ene natie draait om diploma's en een carrière, de andere om spijbelen en beunen. In de middenklasse-natie stijgt men door subtiele contactuele eigenschappen, in de onderklasse-natie door stoer doen en geweld....
Waar de middenklasse is geïndividualiseerd, kent deze wijk nog een jaren-vijftigachtige saamhorigheid. Getrouwde dochters wonen bij hun moeder in de straat. In het gezin staat altijd een ketel koffie op tafel, waaruit iedereen mag tanken.
Dat er in Nederland een andere wereld bestaat die hele andere normen en waarden heeft dan de middenklasse, wordt niet gezien. Tijdens een evangelisatieactie van Athletes in Action in een dergelijke wijk, speelde een kerklid die wekelijks in de wijk naar de kerk gaat een potje voetbal met buurtgenoten. Zijn reactie was dat hij in een totaal andere wereld terecht kwam met andere normen en waarden dan hijzelf kende.
De verminderde bindingsdrang van de middenklasse is daarom een notie die niet opgaat voor de mensen die wonen in de zogenaamde krachtwijken. Deze mensen zijn juist wel nog steeds territoriaal gericht, houden van hun wijk, zijn er trots op en willen er nog voor gaan.
Ik heb de laatste tijd vrij veel discussies gehad met medechristenen uit de middenklasse, die onze manier van leven in de wijk bewonderenswaardig vonden, maar tegelijkertijd van mening waren dat dit niet voor iedereen is weggelegd. In de aanpassing aan de middenklassecultuur hebben zij in hun scholing geleerd om niet in dezelfde wijk te wonen als waarin je werkt. Dat buurtbewoners echter niet alleen problemen met zich meebrengen, maar ook zeker kunnen zorgen voor een vergroot familiegevoel wordt daarbij al snel terzijde gelegd. In contextdenken in het dan ook interessant eens na te gaan of het gebrek aan kerken en gemeenten in achterstandswijken wellicht te maken heeft met de culturele aanpassing van de christenen uit de middenklasse-natie die zich na enkele jaren wonen in een dergelijke wijk genoodzaakt voelden te verhuizen naar suburbia "waar iedereen toch naar toe wil...".
Concluderend wil ik stellen dat "De Nederlandse macrocontext" niet bestaat. Wellicht richt onderzoek zich op geletterde en gestudeerde landgenoten en wordt de nauwelijks geletterde onderklasse daarin links gelaten. Het zou dan ook interessant zijn om eens te zoeken naar specifieke sociologische onderzoeken over de culturele waarden en normen in de achterstandswijken om zodoende een beeld te creëren van deze specifieke natie binnen onze natie. Opdat gemeentestichting in deze randen van de samenleving een hogere vlucht zal kunnen nemen. Geef de allochtone autochtonen onder ons het recht op een eigen plek die gericht is op de eigen cultuur!
2 opmerkingen:
herkenbaar!
Volgens mij heeft 'Elsevier' ook al eens een artikel geplaatst over '2 Nederlanden'.
Ik merk ook dat ik een totaal aandere wereld leef dan veel van mijn generatiegenoten, familie en vrienden. Ze kunnen zich er ook niet echt een voorstelling van maken, zelfs al wonen sommigen van hen in hartje Rotterdam.
Opnieuw een goede bijdrage. Als we het over het buitenland hebben dan vinden we het vanzelfsprekend dat gemeentestichters / evangelisten / zendelingen deel gaan uitmaken van gemeenschappen. Je kunt er natuurlijk voor kiezen om (als Paulus) van hot naar her te trekken en overal in korte tijd vlijtige leerlingen te kweken die zelf in hun eigen cultuur aan de slag gaan - daar is ook wel iets voor te zeggen - maar ook ik kijk met gepaste bewondering naar mensen die actief en trouw op hun post blijven en die werkelijk deel gaan uitmaken van de gemeenschappen die zij met het evangelie willen bereiken. Met woord en daad!
Ook ik ben van mening dat dit niet van iedereen verwacht mag worden, al zou ik het toejuichen wanneer jullie goede voorbeeld navolging vindt. Zelf woon ik in het braaf burgerlijke Hoofddorp en kom ik in een kerk waar de Ikea-families zich thuisvoelen. Ik voel me niet geroepen om er te vertrekken, wel om er te blijven. Het kan voor iedere volgeling van Jezus anders zijn. Wel maak ik me zorgen over de zgn. laagdrempeligheid van de evangelische kerk waar ik deel van uitmaak (de Meerkerk). Laagdrempelig voor 'ons soort mensen' - dat zal wel. Maar de parkeerplaats staat vol met mooie auto's en ik denk dat hele volsstammen zich juist geintimideerd voelen door zo'n rijke, witte kerk.
Stof tot nadenken. Thanks.
Een reactie posten