Contextueel (s)preken

Vanaf het begin van Villa Klarendal hebben we ons voorgenomen in ons werk zo dicht mogelijk bij mensen te staan. Dat doen we in onze activiteiten, dat doen we in de liederen die we zingen en schrijven. Dat proberen we ook in de manier waarop we onze praatjes, de kleine preekjes, houden. Die moeten aansluiten bij en relevant zijn voor de leefwereld van onze bezoekers.

Dat is niet makkelijk, want we werken met een rooster en dan komen er wel eens verhalen voorbij waarvoor ik eerst even flink mijn hersenen moet pijnigen om de relevantie van het verhaal voor de levens van bezoekers te laten zien. Dat heb ik met vallen en opstaan geleerd.

Dichtbij komen bij de leefwereld van bezoekers betekent:
* weten wat er in hun leefwereld gebeurt
* kennis hebben van wat ze zien of horen
* weten wat er op het nieuws is, soms ook het shownieuws
* kennis hebben van hun culturele achtergrond
* oprechte humor gebruiken als middel om dichterbij te komen

Dat is mooie theorie, maar hoe gaat dat in zijn werk in de praktijk? Daarom heb ik hieroder een selectie van toespraakjes en de manier waarop ik ze voor bezoekers relevant heb proberen te maken.

De barmhartige Marokkaan
Het verhaal van de barmhartige Samaritaan vertaald naar de hedendaagse werkelijkheid, waarbij een dominee en een priester voorbij liepen en het uiteindelijk een Marokkaan (die we allemaal zo verachten) was die hem oppakte, verzorgde en voor hem betaalde.

Goede voornemens
Het verhaal van Mozes en Jozua in Deuteronomium 31 en Jozua 1.
Hierbij heb ik van internet een lijst goede voornemens uitgeprint en voorgelezen, die voor een deel heel erg serieus waren en voor een deel erg humoristisch:
* Iedere week hardlopen
* meer alcohol drinken, genieten van lekkere meiden, veel sporten, en tyd maken voor me vriendin, hou van jou!!
* Minder vooroordelen hebben en het goede in mensen zien...
* niet meer in bed plassen
* Veul sigaore roke en Roosendaols praote...
Aan de hand daarvan praatte ik met bezoekers over hoe moeilijk het is de goede voornemens vast te houden en uit te voeren. Het bijbelgedeelte laat zien hoe Mozes goede voornemens had, die vervolgens 40 jaar werden uitgesteld en ten slotte moest hij ze overdragen aan zijn opvolger. Aan hem geeft hij hulpmiddelen om de goede voornemens wel goed te kunnen uitvoeren.

Informatie over de bijbel
Heel spannend. Zie maar in een halfuur te vertellen hoe oud de bijbel is, hoeveel schrijvers hem hebben geschreven, uit hoeveel boeken hij bestaat, uit hoeveel delen, en al dat soort taaie informatie die heel erg schools is.
Ik heb er een bijbelquiz van gemaakt, waarbij de bezoekers eerst de quiz moesten invullen. Daarna bespraken we de antwoorden. Die antwoorden waren de feiten die ik de bezoekers wilde meegeven. Ze waren er heel erg bij betrokken.

De rijke man die een graanschuur bouwde
Verhaal over hebzucht en het zoeken van Gods koninkrijk.
Hierbij heb ik eerst een humoristisch krantenartikel over een typisch voorbeeld van vrouwelijke hebzucht voorgelezen rond de uitverkoop van H&M onder de titel "Beuken, trekken en graaien op de winkelvloer". De meeste bezoekers bij ons zijn namelijk vrouwen.
Dat trok de aandacht voor de gelijkenis van Jezus, waarbij duidelijk de onzin van hebzucht naar voren kwam.
Na de uitleg heb ik de gelijkenis naar de hedendaagse praktijk toe vertaald:
Er was een vrouw die haar hele leven niets had. Ze hoorde van een grote uitverkoop waar dure spullen tegen hele lage prijzen werden verkocht. Ze zette alles op alles om die spullen te kopen tegen de laagst mogelijke prijs. Ze sleurde, trok en beukte er op los. Toen ze met zakken vol kleding en allerlei ander moois tegen een hele lage prijs thuis kwam zei ze tegen zichzelf: zo, nu ga ik ervan genieten. Maar God zei tegen haar: dom blondje, nu heb je zoveel spullen tegen een lage prijs gekocht, maar vannacht zal ik je leven wegnemen. Van wie zijn nu al die goedkoop gekochte dure spullen? Jezus eindigt dit verhaal met "Zo gaat het met iemand die altijd maar meer wil hebben, maar in Gods ogen een armoedzaaier is".

Maria en de X-factor
Morgen zal ik het verhaal van de aankondiging van de komst van Jezus aan Maria inleiden door te beginnen met Idols en de X-factor. Maria had immers een bepaalde X-factor die haar geschikt maakte om de moeder van Jezus te kunnen worden. Daar gaan we naar zoeken en samen over doorpraten. Mensen als Sarah en Zacharias werden ook door God geroepen, maar hadden niet direct die bepaalde X-factor waardoor ze eerst door God werden aangesproken of sprakeloos gemaakt alvorens ze die konden toeëigenen.

Je merkt het, het kost soms tijd, creativiteit, inspiratie en transpiratie om contextueel te kunnen zijn en blijven. Maar de reactie van bezoekers is over het algemeen prachtig en ze geven tekenen van herkenning. Ook als ze de rest van de toespraak horen.