De macht van de massa ten opzichte van het individu vinden we op allerlei terreinen in de samenleving. Wie een groepscultuur heeft en familiewaarden boven individuele waarden stelt, wordt gedrongen toch vooral die individuele waarden over te nemen. Ik moet denken aan die jongen die goed kon studeren en naar de HAVO kon gaan. Hij kwam uit een achterstandswijk waar de groepscultuur heel belangrijk is. Hij kwam op de HAVO terecht tussen allerlei medescholieren die waren opgegroeid in de typische individualistische cultuur van de middenklasse. De cultuurkloof tussen de discriminerende medescholieren van de middenklasse en zijn eigen vrienden op het VMBO uit de eigen wijk werd al snel een groot probleem. Een halfjaar later zat hij op het VMBO. De macht van de massa en de vooroordelen die dat met zich meebracht had gewonnen.
In een omroep die missionair is ingesteld heeft een individuele presentator een programma bedacht dat sterk afwijkt van de norm van de achterban van die omroep. Nog voordat de pilot van het programma heeft gedraaid heeft de achterban aan de hand van horen zeggen het oordeel al geveld. De massa heeft gesproken. Het kan niet. Het hoort niet. Het past niet. De leiding van de omroep heeft twee keuzemogelijkheden. Ze laat de oren hangen naar de met lidmaatschap opzeggen dreigende massa. Het programma wordt stopgezet. Het individu achter de presentator beraadt zich op zijn positie binnen de omroep.
Ook in kerken worden heersende normen en waarden uitgedragen. Wie daar niet aan voldoet, door -vermeende- zonde, pastorale problemen of door pionierschap, wordt niet begrepen en wordt langs de lat van de heersende moraal gelegd. Het individu is niet meer belangrijk. De norm van de massa, van de groep is heersend. Wie daar buiten valt, krijgt te maken met onbegrip, krijgt vreemde blikken en wordt voor het geestelijke gericht gesleept. Helaas heeft deze rechtbank in de meeste gevallen niet de wijsheid van Salomo in pacht en zal de heersende norm naast dat van het individu worden gelegd. Met alle gevolgen van dien.
Want ook de leiding van de meeste christelijke kerken en gemeentes is vooral op zoek naar de rust van de massa. Als die begint te sputteren, is de rust ver te zoeken. Dan is het oordeel snel geveld. Een keuze tussen een onbegrepen massa of een onbegrepen individu is snel gemaakt. De vraag is of dit een juiste keuze is. Volgens mij ligt tussen de massa en het individu een derde weg. Luisteren naar het individu en horen in hoeverre die persoon een goede keuze heeft gemaakt. Leren om buiten het eigen denken en kennen te gaan, zodat die ander die net andere wegen gaat ruimte krijgt voor die eigen keuze. Dat vraagt moedig leiderschap. Leiderschap dat luistert naar Gods stem, in plaats van die van de massa of van het individu. Kan er ruimte komen voor het individu binnen de gemeenschap? Waarin mensen een eigen weg mogen gaan, ook al begrijpen wij niet alles daarvan?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten